Necati Ufuk BAŞKIR

1 Bize kendinizden ve sektöre giriş surecinizden bahseder misiniz?
1987 de MSÜ GSF Fotoğraf ASD girdim. 1989 yılında piyasaya atıldım 1990 yılında PLANART adı altında yapılandım ve profesyonel olarak çalışmaya başladım bir yandan Stüdyo ve Mimari (iç-dış mekan) konularında, branşlaşırken ekipmanımı da bu yönde geliştirdim. 1996 yılında PTFD (Profesyonel Tanıtım Fotoğrafçıları Derneği) üyesi oldum.
İşimi sürdürmenin yanında şu ana kadar olan bilgi ve tecrübe birikimimi yeni yetişen gençlere aktarmak piyasada daha bilinçli fotoğrafçılar yetiştirmek için Kocaeli üniversitesi GSF Fotoğraf ASD nda “Fotoğraf Tasarımı, Tanıtım ve Reklam Fotoğrafı” dersi ve özel bir sanat atölyesinde de Temel Fotoğraf eğitimi veriyorum.

Reklam fotoğrafçılığının Turkiye’deki gelişimini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Tanıtım ve Reklam fotoğrafı sektörü yavaş yavaş hem teknolojik olarak hem vizyon olarak bu güne kadar sürekli bir gelişim ve değişim içinde oldu ancak bu değişimin her aşamasının olumlu olduğunu söylemek gerçekten çok zor.
Zaman içinde apartman katlarından büyük platolara geçiş oldu, ekipmanlar hem gelişti yapılan işlerde bu doğrultuda iyiye gitti. Son yıllarda yaşadığımız ekonomik kriz nedeniyle, kıran kırana ve haksız rekabetten ötürü bir çok fotoğrafçı çalışamaz oldu bir çok stüdyo kapandı.
Kaliteyle rekabet edemeyenler için fiyat kırmak en etkili yöntem zira işverenler içinde iş yaptırırken kalite sadece lafta kalmakta. Yapılan iş bir hizmet yani hazır bir mal değil, ortada maliyeti belli olan bir mal yok ki kar oranı üzerinden pazarlık edesiniz, herkesin deneyimi bilgisi ekipmanı farklı. İki beş yıldızlı otel bile aynı özelliklere sahip olmakla beraber kullanılan malzemelerin kalitesi hizmet anlayışı ve atmosferi fark yaratıyor.
Bir hizmetten söz ediyoruz bu hizmetin teknik kriterleri de var elbette ama mühendislerin bile dikkate alınmadığı ülkemizde herkesin yapabildiği düşünülen bir işte fotoğrafçıyım diyen birini kim dinler.
Dijital sistemler dünyada hızla yerleşiyor, analog sisteme göre korkunç rekabet avantajı sağlamakla birlikte ama teknolojiyi de doğru takip etmek lazım bu gün bir çok Reklam fotoğrafçısı dijital teknolojiyi bünyesinde bulundurduğunu söyleyerek reklam yapıyor. Ancak şu an dijital teknoloji yüksek görüntü kalitesi gerektiren Tanıtım ve Reklam fotoğrafı için yeterli düzeyde değil.
Eğer kendinizi gerçekten geliştirmişseniz müşterisi size güveniyor isteklerini ve ihtiyaçlarını dile getiriyor projenin en iyi şekilde gerçekleşmesi içinde gereken maddi manevi bedeli ödüyor bunun dışında size fazla karışmıyor bu şekilde ortaya güzel işler çıkıyor.

Reklam fotoğrafçılığını normal fotoğrafçılıktan ayıran farklar nelerdir?
Reklam fotoğrafı ve normal fotoğraf diye ayrım yapmak aslında pek doğru değil fotoğraf çekebilmek ve fotoğrafçı olmak zaten çok farklı konular, herkes fotoğraf çekebilir ama fotoğrafçı olmak profesyonel olmak apayrı bir şeydir.

Ayrımın bu noktada yapılması gerekiyor yani profesyonellik ve amatörlük olarak, bu gün kimse bir keman alırsam ben müzisyen olabilirim demiyor ama fotoğraf makinesini eline alan fotoğrafçı olduğunu zannediyor daha kötüsü başkaları da bunu böyle görüyor en vahim kısmı işverenlerin özelliklede bilinçli olması gereken ajansların ve müşteri yetkililerinde bu hataya düşüyor olmaları.

Bununla ilgili çok güzel bir anım var ama burada isim vermeden anlatacağım; bir tarihte bir otelden tanıtımları için beni aradılar bende otele gidip önce bir keşif yaptım, tasarım amaçlı taslak çekimleri, ölçümler hesaplar vs. oldukça da problemli büyükçe bir mekan var, ben o mekan için 50-60.000 Watt ışık ve yaklaşık 1.5 günlük bir çekim çalışma süresi öngördüm tek bir kare için yanlış anlaşılmasın. Ancak otelin sahibi fotoğrafçılıkla uğraşan fotoğraf çeken biriydi maliyeti fazla buldu ve “ben de fotoğraf çekiyorum, ben çekerim” diyerek teklifi reddetti.
Şimdi akıllara şu soru geliyor onun elde bir iki dakika içinde çekeceği fotoğrafla benim bir buçuk gün harcayarak çekeceğim fotoğraf arasında ne fark var ?
Sanırım bu farkı görebilmek, Rönesans resmi ile Rönesans öncesi resim arasındaki farkı görebilmek anlayabilmek gibi bir şey.
Bir görsele bakma sürenizdeki bir iki saniyelik fazla bakmanızı sağlayan şey o görsele harcanan emek ve gerisindekiler. Fotoğraflardaki mekanların çekim süreleri 7-9 saatin üzerinde çalışan insanlarla iş saati olarak hesaplarsak 20-40 saat arası bir zaman harcandı.
İnsanlar pahalı yatırımlar üretimler yapıyorlar sonra bunların tanıtımı için ucuz yollar arıyorlar, yapmayı düşündükleri işten çok parayı konuşuyor, ancak ucuz ve kalite hiçbir zaman iyi arkadaş olmamıştır. Tüketim bir bilinç ve kültür sorunudur.
Bir hizmetin bir çalışmanın sonucunun görsel platformda başarısı ancak fotoğrafın başarısı kadar algılanacağından fotoğrafın başarısı konudan daha önemlidir. Profesyonel bir fotoğrafçının yaklaşım farkı bu noktada ortaya çıkıyor.

Bugüne kadar hangi markalara hizmet verdiniz?
Tanıtım ve Reklam fotoğrafçısı olmama karşın sanırım kendi reklamımı yapmaktan hoşlanmıyorum.
Bir çok büyük reklam ajansıyla ve değişik sektörden bir çok müşteriye hizmet verdim, ancak ben her zaman “aynası iştir kişinin lafa bakılmaz” sözüne inanan biriyim o yüzden PTFD derneği kitabında bile kişisel bilgi kısmında sadece web adresim yazar.
Doğru görseller yazıdan çok daha fazla şey anlatır bu yazıyı Türkçe bilmeyen birinin bu yazıyı okuyup anlamasına imkan yok ancak buradaki fotoğrafları tüm dünya insanları anlayabilir çünkü görsel dil evrenseldir.
Fotoğraftan anlamayan birine istediğiniz kadar iyi fotoğrafın ne olduğunu anlatın hiçbir şey anlamayacaktır ancak anlayan biri bir fotoğrafa bakıp o fotoğrafta sizin bütün maddi manevi birikiminizi ve vizyonunuzu görecektir, benim çalışmak istediğim müşteride bu gurup zaten.
Web sitem Türkiyenin önde gelen web tasarımı ve uygulama hizmeti veren kuruluşu olan MEDYANET’in kurucusu, sahibi eski ve çok değer verdiğim bir dostum olan Yusuf Özçoban tarafından 1997 de tasarlandı, o günden beride yayında, bu benim sadece Türkiye de değil dünyada da tanınmama neden oldu Arizona üniversitesinden bile bazı fotoğraflarımın fotoğraf derslerinde kullanılması için talep geldi.
Diyeceğim o ki merak edenler www.baskir.com adresinden hem çalışmalarım hakkında çok sayıda fotoğraf görme hem de hakkımda bilgi alma imkanına sahipler.

Reklam ajansları ile çalışma sureciniz nasıl gelişiyor? Ajanslar sizlerden neler talep ediyor?
Bana daha çok internetten ya da derneğin kitabından ulaşıyorlar. Benimle çalışmaya karar veren kişi ne istediğini biliyor ve benimle paradan çok işi konuşuyor.
Tanıtım amaçlı bir ürün yada bir mekan için çekim talebi geliyor, teklif öncesi bir keşif yada çekimi yapılacak ürün incelenerek uygulanacak estetik ve teknik çözüme göre fiyat teklifi hazırlanıyor, kabul edilirse sözleşme yapılıyor ve çalışmaya geçiliyor.
Stüdyo dışı prodüksiyonlu çekimlerde işi çekim ücretim dahilinde sigortalatıyorum, bu kimsenin yapmadığı bir şey.
Bizim ülke insanımız ilginç, profesyonellik bilincinden çok uzak, bazı ajanslarda son derece alakasız bilgisiz insanlarla muhatap olmak zorunda kalıyoruz bir yandan işi çözerken bir yandan da o kişiyi eğitiyorsunuz, tabi bu çok yıpratıcı bir süreç. Çok bilgili doğru kişiler de var ama onlarda sanırım sistem içinde çaresiz kalıyorlar. Doğru fotoğrafçıyı art direktörler seçiyor ancak sonra para hesapları yüzünden ucuz olan kişiyle çalışılıyor.
Doğru kişiyle ve iyi bir ekiple çalışmak her zaman çok iyi bir deneyimdir. Ama bu çok ender oluyor.

Bir reklam fotoğrafçısının ne gibi yeteneklere sahip olması gerekiyor?
Her şeyden önce branşlaşmış olmalı, ekipman, yaratıcı ve pratik zeka, iyi bir hafıza, sabır, azim, disiplinli çalışma, hayal gücünün yanında çok fazla teknik estetik, psikolojik, sosyolojik bilgi, ve kültür.

Reklam fotoğrafçısı olarak kariyer yapmak isteyenlere tavsiyeleriniz var mi?
Okul elbette çok önemli ancak ülkemizdeki okulların koşulları göz önüne alınırsa, okulun yanında usta çırak ilişkisine girmeliler ve kendilerini yetiştirmeleri kendilerine ilerde çalışacakları bir alan seçip o alanda uzmanlaşmaya çalışmalılar. Bu işin sadece kuru fotoğraf bilgisiyle olmadığını söylemeliyim sanatın her dalıyla ilgilenilmesi gerekiyor.

Son olarak söylemek istediklerinizi rica edebilir miyim?
Profesyonel fotoğrafçı arkadaşlara sesleniyorum ; Lütfen işinize sektörünüze sahip çıkın ! Teşekkürler,